Alocasia Amazonica, có tên khoa học là Alocasia x amazonica, là một trong những loài cây trồng trong nhà được săn đón nhất. Nhiều người còn biết đến cây với những cái tên mỹ miều như Môn Quan Âm, Mặt nạ châu Phi hay Tai voi Amazon. Những tên gọi này đều xuất phát từ hình dáng đặc trưng của lá cây.
Lý do chính khiến Alocasia Amazonica được yêu thích đến vậy nằm ở vẻ đẹp tương phản đầy kịch tính của lá. Màu xanh đậm sâu thẳm của phiến lá làm nền cho các đường gân trắng bạc nổi bật, tạo nên một hiệu ứng thị giác mạnh mẽ. Cây mang lại cảm giác sang trọng, hiện đại và một chút bí ẩn cho bất kỳ không gian nào.
XEM THÊM: Alocasia là gì? 12+ loại Alocasia phổ biến & Cách chăm sóc
Đặc điểm của Alocasia amazonica
Để chăm sóc tốt một loài cây, trước hết bạn cần hiểu rõ về các đặc điểm của chúng. Alocasia Amazonica có những nét riêng biệt giúp bạn nhận dạng và hiểu được nhu cầu của cây.
- Màu sắc lá: Điểm đặc trưng nhất là phiến lá màu xanh đậm, đôi khi gần như đen, bóng bẩy. Các đường gân chính và phụ có màu trắng bạc hoặc xanh nhạt, tạo nên sự tương phản sắc nét.
- Hình dáng lá: Lá có hình mũi tên hoặc hình trái tim được kéo dài, với phần mép lá lượn sóng tự nhiên, tạo cảm giác mềm mại nhưng vẫn mạnh mẽ.
- Kích thước lá: Trong điều kiện chăm sóc tốt, một chiếc lá có thể đạt chiều dài từ 20 đến 40 cm. Kích thước của lá phụ thuộc nhiều vào ánh sáng, dinh dưỡng và độ tuổi của cây.
- Thân: Cây không có thân gỗ rõ ràng. Thay vào đó, cây có thân rễ (rhizome) nằm dưới mặt đất. Phần bạn nhìn thấy trên mặt đất thực chất là các cuống lá mập mạp, vươn thẳng lên.
- Rễ & củ: Hệ rễ của cây là dạng rễ chùm. Một điểm thú vị là cây sinh sản và lưu trữ năng lượng qua các củ con nhỏ, hình thành xung quanh gốc. Đây chính là chìa khóa để bạn nhân giống.
- Tốc độ sinh trưởng: Cây có tốc độ sinh trưởng ở mức trung bình. Vào mùa xuân và hè, nếu điều kiện tối ưu, cây có thể cho ra một lá mới sau mỗi vài tuần.
Môi trường và nguồn gốc
Một sự thật thú vị là Alocasia Amazonica không hề đến từ rừng Amazon. Đây là một giống cây lai được tạo ra trong các vườn ươm. Các nhà thực vật học tin rằng “bố mẹ” của chúng là các loài Alocasia có nguồn gốc từ những khu rừng nhiệt đới ở Đông Nam Á.
Việc hiểu rõ cây là một giống lai tạo giúp chúng ta lý giải được nhu cầu của cây. Chúng được “thiết kế” để phát triển trong môi trường được kiểm soát, ưa thích sự ổn định về nhiệt độ, độ ẩm cao và ánh sáng lọc, tương tự như môi trường dưới tán lá của một khu rừng nhiệt đới.
Các biến thể của Alocasia amazonica
Khi tìm hiểu về Alocasia Amazonica, bạn có thể bắt gặp một vài cái tên khác. Việc phân biệt rõ chúng sẽ giúp bạn chọn đúng cây mình mong muốn.
Alocasia Polly
Thực chất, Alocasia ‘Polly’ không phải là một biến thể riêng biệt mà là một tên thương mại. Tên gọi này thường được dùng để chỉ những cây Alocasia Amazonica có kích thước nhỏ gọn hơn, phù hợp để bàn hoặc kệ nhỏ. Về cơ bản, Alocasia Polly và Alocasia Amazonica là một.
Alocasia amazonica ‘Variegata’
Đây mới thực sự là một biến thể hiếm và có giá trị cao. ‘Variegata’ có tất cả đặc điểm của một cây Amazonica thông thường nhưng được bổ sung thêm các mảng màu trắng, kem hoặc hồng (variegation) loang lổ trên bề mặt lá. Mỗi chiếc lá là một họa tiết độc nhất, khiến chúng trở thành đối tượng săn lùng của những người sưu tầm cây.
Cách chăm sóc Alocasia amazonica
Đây là phần quan trọng nhất mà bất kỳ ai sở hữu Alocasia Amazonica đều quan tâm. Việc tuân thủ những nguyên tắc dưới đây sẽ quyết định sự thành công của bạn trong việc chinh phục “nàng diva” này.
Ánh sáng
Alocasia Amazonica cần nhiều ánh sáng gián tiếp, rực rỡ. Ánh sáng không đủ sẽ làm cây phát triển chậm, cuống lá dài và yếu, màu sắc lá nhợt nhạt. Ngược lại, ánh nắng trực tiếp, đặc biệt là nắng trưa gay gắt, sẽ nhanh chóng làm cháy lá, gây ra các vệt nâu hoặc vàng.
Vị trí lý tưởng để đặt cây là gần cửa sổ hướng Đông (đón nắng buổi sáng dịu nhẹ) hoặc cửa sổ hướng Bắc (nhận ánh sáng khuếch tán cả ngày). Nếu đặt gần cửa sổ hướng Tây hoặc Nam, bạn cần có một lớp rèm mỏng để lọc bớt cường độ nắng.
Tưới nước
Sai lầm phổ biến nhất khi chăm sóc Alocasia Amazonica là tưới quá nhiều nước, dẫn đến thối rễ. Rễ cây cần cả độ ẩm và không khí để thở. Đất trồng ẩm ướt liên tục sẽ làm rễ bị “ngạt” và tạo điều kiện cho nấm bệnh phát triển.
Quy tắc vàng là hãy kiểm tra đất trước khi tưới. Dùng ngón tay ấn vào đất khoảng 2-3 cm, nếu cảm thấy đất đã khô thì đó là lúc cần tưới. Khi tưới, hãy tưới thật đẫm cho đến khi nước bắt đầu chảy ra từ lỗ thoát nước dưới đáy chậu. Sau đó, hãy đổ bỏ hết phần nước thừa trong đĩa hứng.
Nhiệt độ và độ ẩm
Là một giống cây nhiệt đới, Alocasia Amazonica ưa ấm áp và cực kỳ yêu độ ẩm. Nhiệt độ lý tưởng cho sự phát triển của cây là từ 18°C đến 27°C. Cây rất nhạy cảm với sự thay đổi nhiệt độ đột ngột hoặc gió lùa lạnh, vì vậy hãy đặt cây tránh xa cửa sổ mở, máy lạnh hoặc lò sưởi.
Độ ẩm là chìa khóa để có những chiếc lá bóng khỏe, không bị khô mép. Cây phát triển tốt nhất ở độ ẩm trên 60%. Trong hầu hết các ngôi nhà, độ ẩm thường thấp hơn mức này. Bạn có thể tăng độ ẩm bằng cách: đặt một máy phun sương gần cây, đặt chậu cây lên một khay chứa sỏi và nước, hoặc nhóm cây lại với nhau.
Đất trồng
Giá thể trồng Alocasia Amazonica phải đáp ứng hai yêu cầu quan trọng: giữ ẩm tốt nhưng đồng thời phải cực kỳ thoáng khí và thoát nước nhanh. Một hỗn hợp đất trồng bị bí chặt sẽ giữ nước quá lâu và gây thối rễ.
Bạn có thể tự trộn một hỗn hợp đất lý tưởng theo công thức đơn giản: 1 phần đất trồng cây nội thất (potting mix), 1 phần đá perlite (đá trân châu) và 1 phần vỏ thông nhỏ. Perlite giúp tạo độ tơi xốp và thoáng khí, trong khi vỏ thông giúp giữ ẩm và cải thiện cấu trúc đất.
Phân bón
Alocasia Amazonica cần được cung cấp dinh dưỡng để phát triển lá mới, đặc biệt là trong mùa sinh trưởng chính (từ mùa xuân đến mùa hè). Bạn nên sử dụng một loại phân bón dạng lỏng cân bằng, ví dụ như NPK 20-20-20.
Hãy pha loãng phân bón chỉ bằng 1/2 hoặc 1/4 so với liều lượng khuyến nghị trên bao bì. Bón phân mỗi 2-4 tuần một lần trong giai đoạn cây phát triển mạnh. Vào mùa thu và đông, khi cây phát triển chậm lại, bạn nên giảm tần suất hoặc ngưng bón phân hoàn toàn.
Cắt tỉa và vệ sinh lá
Việc cắt tỉa không chỉ giúp cây trông gọn gàng mà còn giúp cây tập trung năng lượng. Khi một chiếc lá già đi, nó sẽ tự nhiên ngả vàng và héo rũ. Hãy dùng một chiếc kéo sắc và đã được khử trùng để cắt bỏ chiếc lá đó ở sát gốc.
Bề mặt lá lớn của Alocasia Amazonica rất dễ bám bụi, làm giảm khả năng quang hợp. Hãy thường xuyên dùng một chiếc khăn ẩm hoặc miếng bọt biển mềm để nhẹ nhàng lau sạch bụi trên cả hai mặt lá. Việc này giúp lá bóng đẹp và khỏe mạnh hơn.
Thay chậu
Alocasia Amazonica không thích bị làm phiền bộ rễ, vì vậy bạn chỉ nên thay chậu khi thực sự cần thiết. Dấu hiệu cho thấy cây cần một “ngôi nhà” mới bao gồm: rễ mọc ra khỏi các lỗ thoát nước, cây hút nước nhanh bất thường, hoặc sự phát triển của cây bị chững lại dù được chăm sóc tốt.
Thời điểm tốt nhất để thay chậu là vào mùa xuân. Hãy chọn một chiếc chậu mới có đường kính lớn hơn chậu cũ chỉ khoảng 2-4 cm. Một chiếc chậu quá lớn sẽ giữ nhiều độ ẩm không cần thiết, làm tăng nguy cơ thối rễ.
Nhân giống Alocasia amazonica
Nhân giống Alocasia Amazonica là một trải nghiệm thú vị. Cách dễ dàng và hiệu quả nhất là tách các củ con (corms) từ cây mẹ. Những củ này là cơ quan dự trữ năng lượng và có khả năng mọc thành cây mới.
Khi bạn thay chậu cho cây, hãy nhẹ nhàng kiểm tra xung quanh bộ rễ. Bạn sẽ thấy những củ nhỏ, tròn, màu nâu bám vào rễ hoặc nằm rời trong đất. Tách những củ này ra, làm sạch đất và ươm chúng trong một hộp nhựa chứa giá thể ẩm (như rêu sphagnum hoặc perlite). Đậy nắp hộp để giữ ẩm và đặt ở nơi ấm áp, có ánh sáng gián tiếp. Sau vài tuần đến vài tháng, củ sẽ nảy mầm.
Sâu bệnh và vấn đề thường gặp
Ngay cả những người trồng cây kinh nghiệm nhất cũng có thể gặp phải vấn đề. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu sẽ giúp bạn xử lý kịp thời.
- Nhện đỏ: Đây là kẻ thù phổ biến nhất. Bạn sẽ thấy những chấm trắng li ti và các màng tơ mỏng ở mặt dưới lá. Hãy rửa sạch lá dưới vòi nước và sử dụng dầu neem hoặc xà phòng diệt côn trùng để xử lý.
- Rệp sáp, Rệp, Rệp vảy: Chúng thường bám vào các kẽ lá hoặc cuống lá, trông giống như những đốm bông trắng hoặc các vảy nhỏ màu nâu. Dùng tăm bông thấm cồn để lau sạch chúng.
- Thối rễ: Gây ra bởi việc tưới quá nhiều. Cây sẽ bị rũ lá dù đất vẫn ẩm, gốc cây có thể mềm và có mùi hôi. Bạn cần lấy cây ra, cắt bỏ hết phần rễ bị thối và thay đất mới.
- Đốm lá: Các đốm nâu hoặc đen có viền vàng trên lá thường là dấu hiệu của bệnh nấm. Nguyên nhân thường do lá bị ẩm ướt quá lâu. Hãy cải thiện sự thông thoáng và tránh tưới nước lên lá.
- Lá vàng: Có thể do nhiều nguyên nhân: tưới quá nhiều, tưới quá ít, hoặc đơn giản là lá già nhất đang chết đi để nhường chỗ cho lá mới. Hãy kiểm tra lại chế độ tưới nước của bạn.
- Mép lá/Chóp lá nâu: Dấu hiệu kinh điển của việc thiếu độ ẩm trong không khí. Hãy tăng độ ẩm xung quanh cây bằng các phương pháp đã đề cập ở trên.
Mua cây Alocasia amazonica ở đâu? Giá bao nhiêu?
Bạn có thể tìm mua Alocasia Amazonica tại các vườn kiểng, cửa hàng cây cảnh chuyên nghiệp, hoặc trên các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada. Khi mua, hãy kiểm tra cây kỹ lưỡng, đảm bảo lá không có dấu hiệu sâu bệnh và gốc cây chắc chắn.
Giá của cây phụ thuộc vào kích thước và độ tuổi. Dưới đây là bảng giá tham khảo:
| Kích thước cây | Mức giá tham khảo (VND) |
|---|---|
| Cây nhỏ (để bàn, 1-2 lá) | 80.000 – 150.000 |
| Cây trung (3-5 lá) | 180.000 – 350.000 |
| Cây lớn (nhiều lá, bụi to) | 400.000 trở lên |
Một số câu hỏi thường gặp (FAQs)
Alocasia Amazonica có độc không?
Có. Tất cả các bộ phận của cây đều chứa các tinh thể canxi oxalat, có thể gây kích ứng nếu nhai hoặc nuốt phải. Vì vậy, bạn nên đặt cây ở vị trí an toàn, ngoài tầm với của trẻ em và vật nuôi.
Tại sao cây của tôi chỉ giữ được 2-3 lá?
Đây là một hiện tượng khá phổ biến, đặc biệt với những cây non. Cây có xu hướng bỏ đi chiếc lá cũ nhất để tập trung năng lượng nuôi lá mới. Miễn là lá mới ra khỏe mạnh và to hơn lá cũ, đó là một dấu hiệu tốt.
Cây có ngủ đông không?
Có. Vào mùa đông, khi ánh sáng yếu hơn và nhiệt độ giảm, Alocasia Amazonica sẽ bước vào giai đoạn phát triển chậm hoặc ngủ đông. Trong thời gian này, cây sẽ không ra lá mới và cần ít nước hơn.
Làm sao để lá cây to và có màu sắc đẹp?
Bí quyết nằm ở việc cung cấp đủ ba yếu tố: ánh sáng gián tiếp đủ mạnh, độ ẩm cao và bón phân đều đặn trong mùa sinh trưởng. Một môi trường ổn định và lý tưởng sẽ khuyến khích cây phát triển những chiếc lá to và rực rỡ nhất.
XEM THÊM CÁC LOẠI ALOCASIA KHÁC: