Mang vẻ đẹp xanh mướt vượt thời gian, cây dương xỉ không chỉ là một lựa chọn trang trí mà còn là giải pháp cải thiện không gian sống hiệu quả. Bài viết này từ Kiểng Lá VN sẽ giới thiệu toàn diện về 15+ loại dương xỉ cảnh được ưa chuộng nhất, lý do chúng trở nên phổ biến, cùng hướng dẫn chăm sóc chi tiết và giải đáp các thắc mắc thường gặp để bạn tự tin trồng một khu vườn dương xỉ của riêng mình.
Tại sao cây dương xỉ được yêu thích đến vậy?
Sức hấp dẫn của dương xỉ đến từ sự kết hợp của nhiều yếu tố giá trị. Đầu tiên, vẻ đẹp thẩm mỹ của chúng là không thể phủ nhận. Những tán lá xanh mướt với hình dáng đa dạng, từ mềm mại rủ xuống đến cứng cáp, độc đáo, mang đến một mảng xanh thiên nhiên giúp không gian trở nên thư thái và dễ chịu.
Một lợi ích quan trọng khác là khả năng cải thiện chất lượng không khí. Nghiên cứu “Clean Air Study” của NASA đã chỉ ra rằng một số cây trồng trong nhà, bao gồm cả dương xỉ Boston, có khả năng loại bỏ các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOCs) như formaldehyde, xylene và toluene ra khỏi không khí. Điều này biến chúng thành những chiếc máy lọc không khí tự nhiên, hiệu quả.
Cuối cùng, phần lớn các loại dương xỉ cảnh đều không yêu cầu ánh nắng trực tiếp gay gắt. Điều này làm cho chúng trở thành lựa chọn lý tưởng cho môi trường trong nhà, căn hộ, hoặc văn phòng, những nơi thường thiếu ánh sáng mặt trời. Sự dễ tính tương đối này giúp cả những người mới bắt đầu cũng có thể chăm sóc cây thành công.
15+ Các loại dương xỉ cảnh được ưa chuộng tại Việt Nam
Thế giới dương xỉ vô cùng phong phú. Dưới đây là danh sách những loại dương xỉ cảnh từ quen thuộc đến độc đáo mà bạn có thể tìm thấy tại Việt Nam, giúp bạn dễ dàng chọn được một thành viên xanh mới cho gia đình mình.
Dương xỉ Boston (Dương xỉ lá hẹp)
Đây là loại dương xỉ “quốc dân”, gần như ai cũng nhận ra. Dương xỉ Boston có những cành lá dài, cong và rủ xuống một cách mềm mại. Những chiếc lá kép nhỏ xếp dày đặc tạo nên một tổng thể sum suê, đầy sức sống. Loại cây này đặc biệt phù hợp để trồng trong giỏ treo ở ban công, hiên nhà hoặc đặt trên kệ cao, giá sách.
Dương xỉ gạc nai (Dương xỉ sừng hươu)
Dương xỉ gạc nai sở hữu một vẻ đẹp độc đáo, hoang dã. Cây có hai loại lá: lá bất thụ (lá gốc) mọc ôm sát giá thể để hứng mùn và lá hữu thụ (lá nhánh) vươn dài, xẻ thùy sâu trông như những chiếc sừng hươu oai vệ. Đây là cây biểu sinh (epiphyte), trong tự nhiên chúng sống bám trên thân cây khác, vì vậy cách trồng phổ biến nhất là ghép vào bảng gỗ hoặc dớn.
Dương xỉ khổng tước
Đúng như tên gọi, dương xỉ khổng tước gây ấn tượng mạnh với tán lá xòe rộng, đối xứng gần như hoàn hảo. Điểm đặc biệt là khi có ánh sáng chiếu vào, bề mặt lá sẽ ánh lên màu xanh lam hoặc tím lấp lánh tựa như lông công. Loại dương xỉ này ưa bóng râm và độ ẩm cao, rất thích hợp để trồng trong các chậu cảnh trang trí nội thất.
Dương xỉ đuôi cá
Sở dĩ có tên gọi này là vì phần đầu của mỗi chiếc lá chét có hình dạng chẻ ra, trông khá giống với đuôi của một con cá. Hình dáng lá lạ mắt này tạo nên một kết cấu rất sinh động cho cây. Dương xỉ đuôi cá phát triển khá nhanh và có thể trồng trong chậu đất hoặc làm cây thủy sinh trong các hồ bán cạn.
Dương xỉ thân gỗ (Cây guột)
Dương xỉ thân gỗ là tên gọi chung cho các loài dương xỉ có thân phát triển cao lớn, hóa gỗ theo thời gian, có thể cao đến vài mét. Chúng mang lại cảm giác của một khu rừng nhiệt đới thu nhỏ. Do kích thước lớn, dương xỉ thân gỗ thường được trồng ngoài trời để làm điểm nhấn trong cảnh quan sân vườn, resort hoặc các công trình lớn.
Dương xỉ lá nhuyễn
Với những chiếc lá cực kỳ nhỏ và mịn màng, dương xỉ lá nhuyễn tạo cảm giác mềm mại như một lớp thảm xanh. Chúng phát triển chậm và thường mọc thành bụi thấp. Đây là lựa chọn hoàn hảo để trồng làm cây nền trong các tiểu cảnh terrarium, hòn non bộ hoặc trang trí các chậu cây bonsai.
Dương xỉ chân thỏ
Điểm thu hút chính của dương xỉ chân thỏ không nằm ở lá, mà ở phần thân rễ (rhizomes). Những thân rễ này mọc bò trên mặt đất, được bao phủ bởi một lớp lông tơ dày, màu nâu bạc, trông hệt như những chiếc chân thỏ xinh xắn. Loại cây này rất hợp để trồng trong các chậu treo để mọi người có thể chiêm ngưỡng bộ rễ độc đáo.
Dương xỉ Silver Lace
Dương xỉ Silver Lace là một giống cây thanh lịch, tinh tế. Mỗi chiếc lá nhỏ của cây đều có những đường viền hoặc đốm màu trắng bạc nổi bật trên nền xanh đậm, tạo hiệu ứng thị giác như một tấm ren bạc. Vẻ đẹp trang nhã này giúp cây trở thành điểm nhấn sáng giá trên bàn làm việc hoặc trong các không gian nội thất hiện đại.
Dương xỉ Java (Dương xỉ thủy sinh)
Đối với những người chơi thủy sinh, dương xỉ Java là một cái tên quá đỗi quen thuộc. Đây là một trong những loài cây thủy sinh dễ trồng nhất, không yêu cầu ánh sáng mạnh hay CO2 bổ sung. Người ta thường dùng keo hoặc cước để buộc chúng vào đá, lũa trong hồ cá, tạo nên một cảnh quan tự nhiên và là nơi trú ẩn cho cá con.
Dương xỉ Trident (Dương xỉ ba ngạnh)
Là một biến thể được ưa chuộng của dương xỉ Java, dương xỉ Trident có đầu lá chẻ thành ba nhánh rõ rệt, trông như cây đinh ba của thần Poseidon. Form lá độc đáo này giúp tạo nên những bố cục thủy sinh có chiều sâu và phức tạp hơn. Cách chăm sóc của Trident cũng tương tự như dương xỉ Java thông thường.
Dương xỉ Philip
Dương xỉ Philip (tên khoa học: Microsorum pteropus ‘Philippine’) là một biến thể khác của dương xỉ Java, có nguồn gốc từ Philippines. Đặc điểm nhận dạng của loại này là phiến lá có bề mặt hơi nhăn và gợn sóng, tạo ra một kết cấu rất thú vị dưới nước. Chúng cũng là một lựa chọn bền bỉ và dễ chăm sóc cho hồ thủy sinh.
Dương xỉ lá ổi
Khác với hình ảnh lá xẻ thùy thường thấy, dương xỉ lá ổi có phiến lá đơn, nguyên vẹn, thuôn dài và khá dày, trông tương tự như lá cây ổi. Vẻ ngoài đơn giản nhưng khỏe khoắn này làm cho chúng trở thành một lựa chọn thú vị để trồng trong chậu hoặc ứng dụng trong các tiểu cảnh mang phong cách nhiệt đới.
Dương xỉ tóc thần (Tóc vệ nữ)
Dương xỉ tóc thần sở hữu một vẻ đẹp mỏng manh, yêu kiều. Cây có phần cuống lá màu đen nhánh, mảnh mai, tương phản với những chiếc lá nhỏ hình quạt màu xanh lục tươi tắn. Loại dương xỉ này yêu cầu độ ẩm không khí rất cao và không chịu được gió, vì vậy chúng phát triển tốt nhất trong nhà tắm, nhà kính hoặc terrarium kín.
Dương xỉ tổ phụng (Ráng ổ phụng)
Còn được gọi là dương xỉ tổ yến, loại cây này có lá to bản, dày và không phân thùy. Các lá mọc tỏa ra từ gốc, tạo thành một hình dạng tròn trông như một chiếc tổ chim lớn. Dương xỉ tổ phụng có khả năng chịu hạn tốt hơn một chút so với nhiều loại dương xỉ khác và là một cây trang trí nội thất rất ấn tượng.
Dương xỉ Châu Phi (Dương xỉ Bolbitis)
Dương xỉ Châu Phi (Bolbitis heudelotii) là một ngôi sao trong giới thủy sinh cao cấp. Cây có lá màu xanh đậm, bề mặt lá hơi trong mờ và gợn sóng tuyệt đẹp khi ở dưới nước. Chúng phát triển chậm và yêu cầu chất lượng nước tốt, ổn định. Một bụi Bolbitis trưởng thành luôn là niềm tự hào của bất kỳ người chơi thủy sinh nào.
Hướng dẫn chăm sóc dương xỉ
Dù bạn chọn loại dương xỉ nào, việc nắm vững các nguyên tắc chăm sóc cơ bản là chìa khóa để cây luôn khỏe mạnh. Tại Kiểng Lá VN, chúng tôi tin rằng việc chăm sóc cây sẽ trở nên đơn giản khi bạn hiểu rõ 4 yếu tố cốt lõi sau.
Ánh sáng
Hầu hết các loại dương xỉ đều phát triển tốt nhất dưới ánh sáng gián tiếp, dịu nhẹ. Ánh nắng mặt trời gay gắt vào buổi trưa có thể làm cháy lá, gây ra các đốm nâu hoặc làm lá bị vàng úa. Vị trí lý tưởng để đặt cây là gần cửa sổ hướng Bắc hoặc hướng Đông, hoặc những nơi có rèm che, dưới tán cây lớn trong sân vườn.
Nước và độ ẩm
Đây là yếu tố quan trọng sống còn đối với dương xỉ. Đất trồng nên được giữ ẩm liên tục nhưng tuyệt đối không được sũng nước, vì điều này sẽ gây thối rễ. Một quy tắc tốt là tưới cây khi 2-3cm lớp đất mặt bắt đầu khô.
Bên cạnh đó, dương xỉ cực kỳ ưa độ ẩm không khí cao. Trong môi trường khô, đầu lá dễ bị nâu và khô héo. Bạn có thể tăng độ ẩm bằng cách phun sương cho lá mỗi ngày, đặt chậu cây lên một khay sỏi có chứa nước, hoặc nhóm nhiều cây lại với nhau.
Đất trồng
Một hỗn hợp đất trồng tốt cho dương xỉ cần đáp ứng hai tiêu chí: vừa thoát nước tốt để tránh úng rễ, vừa có khả năng giữ ẩm cao. Bạn không nên dùng đất thịt nguyên chất vì sẽ dễ bị nén chặt.
Kiểng Lá VN gợi ý một công thức trộn giá thể hiệu quả mà bạn có thể tự làm: 1 phần đất trồng (đất thịt nhẹ) + 1 phần chất hữu cơ (phân trùn quế, xơ dừa) + 1 phần vật liệu thoáng khí (trấu hun, đá perlite). Hỗn hợp này đảm bảo rễ cây luôn đủ ẩm và đủ không khí để thở.
Bón phân
Dương xỉ không phải là loài cây yêu cầu nhiều dinh dưỡng. Việc bón phân chỉ nên thực hiện trong giai đoạn cây sinh trưởng mạnh mẽ (thường là mùa xuân và mùa hè). Bạn có thể sử dụng các loại phân bón tan chậm hoặc phân bón NPK cân bằng (như 20-20-20).
Lưu ý quan trọng: Luôn pha loãng phân bón chỉ bằng 1/2 hoặc 1/4 so với liều lượng khuyến nghị trên bao bì. Bón phân quá liều là một trong những nguyên nhân phổ biến gây cháy rễ và làm hỏng cây. Tần suất bón khoảng 4-6 tuần một lần là đủ.
Giải đáp các câu hỏi thường gặp (FAQ)
Dưới đây là những câu hỏi mà Kiểng Lá VN thường nhận được từ những người trồng dương xỉ. Chúng tôi sẽ giải đáp một cách ngắn gọn và trực tiếp nhất.
Cây dương xỉ có ý nghĩa phong thủy gì?
Trong phong thủy, cây dương xỉ được xem là biểu tượng của sự sống mãnh liệt và bền bỉ. Với khả năng sinh trưởng tốt ở những nơi ẩm ướt, chúng tượng trưng cho sự sinh sôi, nảy nở. Đặt một chậu dương xỉ trong nhà được cho là giúp tích tụ năng lượng tích cực, mang lại may mắn và sự gắn kết cho các thành viên trong gia đình.
Có nên trồng dương xỉ trong phòng ngủ không?
Câu trả lời là rất nên. Như đã đề cập với nghiên cứu của NASA, dương xỉ có khả năng lọc sạch không khí. Việc đặt một chậu cây trong phòng ngủ giúp cải thiện chất lượng không gian nghỉ ngơi, cung cấp thêm oxy vào ban đêm (dù lượng không đáng kể) và tạo cảm giác thư thái, giúp bạn có giấc ngủ sâu và ngon hơn.
Tại sao dương xỉ bị vàng lá, khô đầu lá?
Đây là vấn đề phổ biến nhất. Hiện tượng này thường xuất phát từ một trong những nguyên nhân sau:
- Không khí quá khô: Đây là nguyên nhân hàng đầu gây khô đầu lá. Hãy tăng cường phun sương hoặc sử dụng các biện pháp tăng độ ẩm.
- Thiếu nước: Đất bị khô hoàn toàn sẽ làm cả lá bị vàng và héo rũ. Kiểm tra đất thường xuyên và duy trì độ ẩm ổn định.
- Ánh nắng trực tiếp: Ánh nắng gắt sẽ làm “cháy” lá, khiến chúng chuyển sang màu vàng hoặc nâu. Hãy di chuyển cây đến vị trí râm mát hơn.
- Bón phân quá liều: Dư thừa muối khoáng từ phân bón sẽ làm tổn thương rễ và biểu hiện ra bằng việc các đầu lá bị cháy khô. Hãy ngưng bón phân và xả nước qua đất vài lần.
Mua các loại dương xỉ ở đâu uy tín?
Để mua được những cây dương xỉ khỏe đẹp, bạn có thể tìm đến các địa chỉ sau:
- Các cửa hàng cây cảnh lớn: Những nơi này thường có đa dạng chủng loại và cây đã được dưỡng ổn định.
- Các nhà vườn tại địa phương: Một lựa chọn tốt để mua cây với giá cả phải chăng và phù hợp với khí hậu bản địa.
- Các sàn thương mại điện tử: Hãy tìm kiếm trên Shopee, Lazada… và chọn những gian hàng có logo “Yêu thích” hoặc “Mall” với nhiều lượt đánh giá 5 sao và hình ảnh thật từ người mua.
- Cộng đồng mạng xã hội: Tham gia các hội nhóm về cây cảnh trên Facebook là cách tuyệt vời để tìm mua, trao đổi các loại độc lạ từ chính những người sưu tầm.