Cây phú quý với sắc đỏ rực rỡ luôn là lựa chọn hàng đầu để trang trí bàn làm việc và mang lại tài lộc. Tuy nhiên, việc trồng trong đất đôi khi gây bất tiện vì bụi bẩn hoặc khó kiểm soát độ ẩm. Giải pháp trồng cây phú quý thủy sinh đang trở thành xu hướng được nhiều người yêu thích nhờ vẻ đẹp tinh tế và sự sạch sẽ. Dù vậy, không ít người gặp tình trạng cây bị thối rễ, vàng lá chỉ sau vài tuần thả nước. Đừng lo lắng, Kiểng Lá VN sẽ chia sẻ quy trình kỹ thuật chuẩn xác nhất giúp bạn sở hữu một bình phú quý thủy sinh rễ trắng muốt, lá xanh tốt quanh năm ngay trong bài viết này.
Tổng quan về cây phú quý thủy sinh
Trước khi bắt tay vào thực hiện, bạn cần hiểu rõ đặc tính sinh học của người bạn xanh này. Việc hiểu rõ bản chất của cây giúp bạn điều chỉnh cách chăm sóc phù hợp nhất, tránh những sai lầm đáng tiếc.
Cây phú quý là cây gì?
Cây phú quý có tên khoa học là Aglaonema hybrid. Đây là một giống cây lai tạo thuộc họ Ráy (Araceae). Loài cây này nổi tiếng với bộ lá tuyệt đẹp. Phiến lá mỏng, mềm mại, sở hữu viền màu đỏ hồng bao quanh nền xanh thẫm.
Thân cây có dạng thân thảo, màu trắng hồng hoặc đỏ tía tùy theo từng giống và điều kiện ánh sáng. Điểm đặc biệt nhất của phú quý chính là bộ rễ chùm phát triển rất mạnh.
Trong môi trường tự nhiên hoặc trồng đất, rễ cây thường có màu ngà vàng để bám vào đất hút dinh dưỡng. Tuy nhiên, khi chuyển sang môi trường nước, bộ rễ này có khả năng chuyển đổi sắc tố sang màu trắng muốt. Đây chính là điểm nhấn thẩm mỹ khiến phú quý trở thành “ngôi sao” trong các dòng cây cảnh thủy sinh.
Thủy sinh là gì? Có phù hợp với cây phú quý không?
Trồng thủy sinh (hay còn gọi là trồng trong nước) là phương pháp canh tác không sử dụng đất. Cây sẽ sống hoàn toàn nhờ vào nước và dung dịch dinh dưỡng hòa tan. Rễ cây tiếp xúc trực tiếp với nước để hấp thụ khoáng chất nuôi thân và lá.
Nhiều người thắc mắc liệu cây phú quý trồng nước được không? Câu trả lời là hoàn toàn được và thậm chí cây còn phát triển rất tốt. Cây phú quý thuộc dòng cây ưa ẩm và có bộ rễ chùm khỏe mạnh.
Cấu trúc rễ của phú quý dễ dàng thích nghi với việc chuyển đổi từ môi trường rắn (đất) sang môi trường lỏng (nước). Khi sống trong nước, cây sẽ hạn chế được việc phải tìm kiếm nguồn nước như trong đất, từ đó tập trung năng lượng để phát triển bộ lá rực rỡ.
So với trồng đất, trồng nước giúp cây luôn có đủ độ ẩm cần thiết. Bạn sẽ không còn phải lo lắng về việc quên tưới cây khiến cây bị héo rũ. Kiểng Lá VN nhận thấy đây là phương pháp cực kỳ phù hợp cho dân văn phòng bận rộn.
Ưu và nhược điểm khi trồng cây phú quý thủy sinh
Mỗi phương pháp trồng đều có hai mặt. Kiểng Lá VN sẽ phân tích chi tiết để bạn có cái nhìn khách quan nhất trước khi quyết định chuyển chậu cây của mình sang bình thủy tinh.
Ưu điểm
Sạch sẽ và thẩm mỹ cao: Đây là lợi thế lớn nhất. Bạn sẽ không còn thấy đất vương vãi ra bàn làm việc hay kệ sách. Bình thủy tinh trong suốt kết hợp với bộ rễ trắng và thân lá đỏ tạo nên một vẻ đẹp sang trọng, hiện đại.
Ít sâu bệnh từ đất: Môi trường đất thường ẩn chứa trứng côn trùng, nấm mốc hoặc rệp sáp ở gốc. Khi trồng thủy sinh, bạn loại bỏ hoàn toàn môi trường trú ngụ của các loại dịch hại này. Việc quan sát bộ rễ hàng ngày giúp bạn phát hiện bệnh ngay từ khi mới chớm nở.
Phù hợp không gian kín: Ở các văn phòng máy lạnh hoặc phòng ngủ, việc mang đất vào đôi khi gây cảm giác không vệ sinh. Cây thủy sinh giải quyết triệt để vấn đề này, đồng thời còn giúp tăng độ ẩm cục bộ cho không gian.
Nhược điểm cần lưu ý
Phụ thuộc chất lượng nước: Cây sống nhờ nước. Nếu nguồn nước nhiễm Clo, phèn hoặc quá bẩn, cây sẽ phản ứng tiêu cực ngay lập tức. Bạn không thể “bỏ mặc” cây hàng tháng trời như trồng đất.
Thiếu dinh dưỡng nếu chăm sai: Nước máy hay nước lọc không chứa đủ khoáng chất đa – trung – vi lượng như đất. Nếu bạn quên bổ sung dung dịch thủy canh, cây sẽ còi cọc, lá nhỏ dần và mất màu đỏ đặc trưng.
Dễ thối rễ nếu không xử lý đúng: Đây là “tử huyệt” của phương pháp này. Chỉ cần mực nước quá cao ngập thân hoặc nước bị nhiễm khuẩn, bộ rễ sẽ bị thối rữa nhanh chóng, dẫn đến chết cây.
Chuẩn bị trước khi trồng cây phú quý thủy sinh
Giai đoạn chuẩn bị quyết định đến 70% tỉ lệ sống sót của cây. Một sự chuẩn bị kỹ lưỡng sẽ giúp cây không bị sốc khi thay đổi môi trường sống.
Chọn cây phú quý phù hợp
Bạn cần chọn những cây phú quý đang phát triển khỏe mạnh trong đất. Hãy quan sát kỹ phần lá. Lá cây phải cứng cáp, bóng mượt, không bị rách hay có vết đốm nấm bệnh.
Kiểm tra phần gốc cây. Gốc phải cứng, không bị mềm nhũn hay thâm đen. Bạn nên ưu tiên chọn những bụi cây có nhiều nhánh con (chồi non) vì sức sống của chúng thường mãnh liệt hơn cây già.
Nếu mua cây tại cửa hàng, hãy nhờ người bán nhấc nhẹ bầu cây lên để xem sơ qua bộ rễ. Rễ cây khỏe thường có màu trắng ngà hoặc vàng nhạt, không có mùi hôi khó chịu.
Dụng cụ cần chuẩn bị
Bình thủy tinh hoặc chậu thủy sinh: Bạn nên chọn bình thủy tinh trong suốt để dễ dàng quan sát rễ và mực nước. Kiểu dáng bình nên có phần eo thắt lại hoặc miệng rộng vừa phải để giữ thân cây đứng thẳng.
Nguồn nước: Đây là yếu tố sống còn. Bạn có thể dùng nước mưa (đã lắng cặn), nước lọc RO hoặc nước máy. Lưu ý quan trọng với nước máy: Bạn bắt buộc phải xả nước ra xô và để qua đêm (tối thiểu 24 giờ) để khí Clo bay hơi hết. Clo là chất cực độc có thể làm cháy đầu rễ non.
Dụng cụ hỗ trợ: Chuẩn bị một chiếc kéo sắc bén để tỉa rễ. Kéo cùn sẽ làm dập rễ, tạo vết thương hở cho vi khuẩn tấn công. Ngoài ra, bạn cần thêm dung dịch sát khuẩn nhẹ (như Oxy già y tế) và sỏi, bi màu để trang trí/cố định cây.
Xử lý cây trước khi trồng
Quy trình xử lý rễ cây phú quý cần sự tỉ mỉ. Đầu tiên, bạn tách nhẹ nhàng cây ra khỏi chậu đất cũ. Cố gắng giữ nguyên bầu đất bao quanh rễ để hạn chế đứt gãy.
Tiếp theo, bạn ngâm bầu rễ vào chậu nước sạch khoảng 15-20 phút cho đất mềm ra. Dùng tay vuốt nhẹ theo chiều dọc của rễ để loại bỏ đất. Bạn có thể dùng vòi nước có áp lực nhẹ để xịt trôi những hạt đất bám sâu trong kẽ rễ.
Sau khi rễ sạch đất, hãy dùng kéo đã khử trùng cắt bỏ những rễ già, rễ bị dập, gãy hoặc có dấu hiệu đen thối. Chỉ giữ lại những rễ khỏe, trắng và cứng cáp. Bước cắt tỉa này giúp kích thích cây ra rễ mới thích nghi với nước.
Cuối cùng, nếu cẩn thận, bạn hãy ngâm bộ rễ vào dung dịch kích rễ pha loãng hoặc nước muối sinh lý loãng trong 10 phút để sát khuẩn toàn diện trước khi đưa vào bình.
Hướng dẫn trồng cây phú quý thủy sinh từng bước
Kiểng Lá VN sẽ hướng dẫn bạn quy trình chi tiết từng bước một để đảm bảo ai cũng có thể thực hiện thành công ngay lần đầu tiên.
Bước 1 – Làm sạch rễ và thân cây
Mặc dù bạn đã xử lý sơ bộ ở phần chuẩn bị, nhưng ở bước này cần làm sạch triệt để. Bạn hãy kiểm tra lại một lần nữa các bẹ lá sát gốc. Đất và bụi bẩn thường tích tụ ở các kẽ lá này.
Dùng khăn mềm hoặc bông tăm lau sạch các bẹ lá. Rễ cây cần đảm bảo không còn dính đất. Bất kỳ hạt đất nào còn sót lại cũng có thể chứa vi khuẩn gây thối nước sau này.
Lưu ý thao tác thật nhẹ nhàng. Các lông hút trên rễ rất quan trọng cho việc hút nước, tránh chà xát quá mạnh làm tổn thương chúng.
Bước 2 – Đặt cây vào bình thủy sinh
Đây là bước quan trọng nhất về mặt kỹ thuật. Bạn đặt cây vào giữa bình thủy tinh. Canh chỉnh dáng cây sao cho thẳng và đẹp mắt.
Đổ nước đã chuẩn bị vào bình. Quy tắc vàng bạn cần nhớ: Chỉ đổ nước ngập khoảng 2/3 bộ rễ. Tuyệt đối không đổ nước ngập hết rễ hay chạm đến phần thân cây (gốc lá).
Phần khoảng không 1/3 rễ bên trên cần tiếp xúc với không khí để hô hấp. Nếu bạn đổ nước ngập toàn bộ, rễ sẽ bị ngạt thở và dẫn đến thối rữa chỉ sau vài ngày. Đây là lỗi sai phổ biến nhất của người mới trồng.
Bước 3 – Cố định cây và ổn định môi trường nước
Vì trồng trong nước nên cây rất dễ bị nghiêng ngả. Bạn hãy dùng sỏi, bi thủy tinh hoặc đá màu rải vào đáy bình hoặc chèn nhẹ xung quanh gốc rễ để giữ cây đứng vững. Việc này cũng giúp tăng tính thẩm mỹ cho bình cây.
Nếu dùng rọ nhựa (loại chuyên dụng cho thủy canh), hãy đặt gốc cây vào rọ và chèn hạt đất nung xung quanh, sau đó đặt rọ lên miệng bình.
Sau khi trồng xong, hãy đặt bình cây ở nơi thoáng mát, tránh gió lùa mạnh. Lúc này cây đang trong giai đoạn nhạy cảm (hồi sức), nên tránh ánh nắng trực tiếp gay gắt. Ánh sáng nhẹ dịu sẽ giúp cây dần quen với môi trường mới.
Cách chăm sóc cây phú quý thủy sinh để sống lâu
Trồng cây đã xong, nhưng để cây sống bền đẹp nhiều năm thì kỹ thuật chăm sóc mới là yếu tố quyết định. Dưới đây là những kinh nghiệm thực tế từ Kiểng Lá VN.
Thay nước bao lâu một lần là tốt nhất?
Tần suất thay nước phụ thuộc vào giai đoạn phát triển của cây và điều kiện thời tiết. Trong tháng đầu tiên mới trồng, rễ cây sẽ tiết ra nhựa và loại bỏ các tế bào chết để thích nghi, làm nước nhanh đục. Bạn nên thay nước 3-4 ngày/lần.
Khi cây đã ổn định (sau khoảng 1 tháng), bạn có thể thay nước 1 tuần/lần vào mùa hè và 10-15 ngày/lần vào mùa đông.
Tuy nhiên, đừng máy móc theo lịch trình. Hãy quan sát nước mỗi ngày. Nếu thấy nước chuyển màu đục, có váng bọt khí nổi lên hoặc bốc mùi hôi, bạn cần thay nước ngay lập tức bất kể thời gian. Khi thay nước, nhớ rửa sạch cả mặt trong của bình thủy tinh để loại bỏ nhớt bám.
Bổ sung dinh dưỡng cho cây thủy sinh
Nước máy hay nước lọc rất nghèo dinh dưỡng. Cây phú quý cần ăn để sống và giữ màu lá đẹp. Bạn cần sử dụng dung dịch dinh dưỡng thủy canh (dạng lỏng) chuyên dụng cho cây cảnh lá.
Cách dùng rất đơn giản: Nhỏ dung dịch vào bình nước mỗi khi bạn thay nước mới. Về liều lượng, hãy tuân thủ chính xác hướng dẫn trên bao bì của nhà sản xuất (thường tính bằng nắp chai hoặc giọt trên mỗi lít nước).
Ánh sáng – nhiệt độ – vị trí đặt cây
Cây phú quý ưa ánh sáng tán xạ (ánh sáng gián tiếp). Vị trí tốt nhất là gần cửa sổ có rèm che, bàn làm việc nhận ánh sáng trời hoặc dưới ánh đèn huỳnh quang/LED văn phòng.
Để lá cây luôn có màu đỏ rực rỡ, mỗi tuần bạn nên mang cây ra phơi nắng sớm (khoảng 7h – 9h sáng) một lần. Tránh tuyệt đối ánh nắng gay gắt buổi trưa chiều vì sẽ làm cháy lá và làm nóng nước trong bình, gây luộc chín rễ.
Về nhiệt độ, cây phát triển tốt nhất ở 18-28 độ C. Cây chịu lạnh kém nên không đặt ngay trước luồng gió của máy lạnh. Máy lạnh thổi trực tiếp không chỉ làm cây lạnh mà còn làm lá mất nước rất nhanh.
Các vấn đề thường gặp và cách khắc phục
Trong quá trình trồng, đôi khi bạn sẽ gặp phải những sự cố ngoài ý muốn. Đừng vội vứt bỏ cây, hãy bình tĩnh xử lý theo hướng dẫn sau.
Cây phú quý thủy sinh bị vàng lá
Hiện tượng cây phú quý bị vàng lá thường do ba nguyên nhân chính: thiếu ánh sáng, thay đổi nhiệt độ đột ngột hoặc rễ đang gặp vấn đề.
Đầu tiên, hãy kiểm tra rễ. Nếu rễ vẫn trắng khỏe, nguyên nhân có thể do môi trường. Bạn hãy cắt bỏ lá vàng sát gốc, di chuyển cây ra nơi có ánh sáng tốt hơn và tránh gió lùa.
Nếu lá vàng hàng loạt, có thể nước đang có vấn đề (quá nhiều Clo hoặc quá nhiều dinh dưỡng). Hãy thay nước sạch hoàn toàn và ngừng bón phân trong 1 tuần để theo dõi.
Rễ bị thối, có mùi hôi
Dấu hiệu nhận biết sớm là nước đục nhanh, có mùi tanh nồng, rễ chuyển từ trắng sang màu nâu đen, sờ vào thấy mềm nhũn và nhớt.
Cách cứu cây như sau: Lấy cây ra khỏi bình ngay lập tức. Đưa bộ rễ dưới vòi nước chảy nhẹ, vuốt sạch phần nhớt. Dùng kéo cắt bỏ hoàn toàn các đoạn rễ thối (cắt lẹm vào phần rễ khỏe một chút để đảm bảo sạch khuẩn).
Rửa sạch bình thủy tinh bằng xà phòng. Pha nước mới, tốt nhất là nước lọc, hòa thêm một chút Oxy già (tỉ lệ khoảng 1 nắp Oxy già cho 1 lít nước) để sát khuẩn. Cắm lại cây vào bình và không cho dung dịch dinh dưỡng cho đến khi cây ra rễ mới.
Cây chậm phát triển hoặc đứng ngọn
Nếu thấy cây mãi không ra lá mới, lá cũ nhỏ dần và màu sắc nhợt nhạt, chắc chắn cây đang bị “đói”. Đây là lúc bạn cần xem lại chế độ dinh dưỡng.
Hãy kiểm tra xem bạn có quên nhỏ dung dịch thủy canh không. Ngoài ra, thiếu sáng cũng khiến quá trình quang hợp bị đình trệ, cây không tổng hợp được năng lượng để lớn. Hãy đưa cây ra vị trí sáng sủa hơn.
Có nên trồng cây phú quý thủy sinh lâu dài không?
Đây là câu hỏi Kiểng Lá VN nhận được rất nhiều. Câu trả lời phụ thuộc vào mục đích chơi cây của bạn.
Trường hợp nên trồng thủy sinh
Nếu bạn ưu tiên tính thẩm mỹ, sự sạch sẽ cho không gian bàn làm việc, phòng khách, quầy lễ tân thì trồng thủy sinh là lựa chọn tuyệt vời. Cây phú quý thủy sinh có thể sống khỏe mạnh trong vài năm nếu được chăm sóc đúng cách.
Khi nào nên chuyển lại trồng đất?
Môi trường nước dù tốt đến đâu cũng không thể cung cấp hệ vi sinh vật và dưỡng chất phong phú như đất. Sau một thời gian dài (khoảng 1-2 năm), cây có thể có dấu hiệu suy kiệt, thân nhỏ lại, rễ già cỗi.
Lúc này, để cứu vãn và giúp cây hồi sinh mạnh mẽ, bạn nên chuyển cây trồng lại vào đất mùn tơi xốp. Đất sẽ giúp cây tái tạo bộ rễ mới và đẻ nhánh khỏe hơn. Sau khi cây sung sức trở lại, bạn hoàn toàn có thể tách nhánh để trồng thủy sinh tiếp.
Câu hỏi thường gặp về cây phú quý thủy sinh (FAQ)
Cây phú quý thủy sinh sống được bao lâu?
Nếu được thay nước định kỳ và bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, cây có thể sống xanh tốt từ 2 đến 3 năm trong môi trường nước trước khi cần thay đất để hồi phục.
Có cần sục oxy không?
Với quy mô bình nhỏ để bàn, bạn không cần dùng máy sục oxy. Việc thay nước thường xuyên và giữ khoảng không khí cho rễ (không đổ nước ngập hết rễ) là cách cung cấp oxy hiệu quả nhất.
Dùng nước máy được không?
Được, nhưng bắt buộc phải để nước ngoài không khí ít nhất 24 giờ để bay hết khí Clo. Clo là nguyên nhân hàng đầu gây cháy rễ và vàng lá ở cây thủy sinh.
Có thể trồng chung với cá không?
Bạn có thể thả các loại cá nhỏ như cá bảy màu, cá Betta vào bình. Tuy nhiên, nếu nuôi cá, bạn cần hạn chế sử dụng dung dịch dinh dưỡng hóa học nồng độ cao vì có thể làm chết cá. Phân cá thải ra cũng là một nguồn dinh dưỡng hữu cơ cho cây.
Lời kết
Trồng cây phú quý thủy sinh không hề khó khăn như bạn nghĩ. Bí quyết thành công chỉ gói gọn trong việc: Làm sạch rễ kỹ càng, không đổ nước ngập thân và thay nước định kỳ. Một bình phú quý đỏ rực rỡ với bộ rễ trắng muốt không chỉ làm đẹp không gian mà còn mang lại cảm giác thư thái, tài lộc cho gia chủ.
Kiểng Lá VN hy vọng với hướng dẫn chi tiết trên, bạn sẽ tự tin tạo ra những bình cây thủy sinh tuyệt đẹp cho riêng mình. Hãy bắt đầu ngay hôm nay và đừng quên chia sẻ thành quả của bạn với chúng tôi nhé. Chúc các bạn thành công!