Philodendron pedatum là một loại kiểng lá nội thất rất được ưa chuộng, thuộc chi Philodendron. Tại Việt Nam, cây còn thường được biết đến với tên gọi dân dã là cây trầu bà chân vịt, do hình dáng lá đặc trưng xẻ thùy sâu rất giống bàn chân vịt độc đáo.
Cây Philodendron pedatum nổi bật với vẻ đẹp nhiệt đới ấn tượng, là lựa chọn tuyệt vời để trang trí không gian sống và làm việc. Lá cây khi trưởng thành có hình dáng xẻ sâu, tạo nên điểm nhấn độc đáo, thu hút mọi ánh nhìn, khác biệt so với nhiều loại Philodendron thông thường.
Đặc điểm hình thái Philodendron pedatum
Để nhận biết và chăm sóc Philodendron pedatum đúng cách, việc nắm rõ các đặc điểm hình thái của cây là rất quan trọng. Dưới đây là những nét đặc trưng chính của loài cây này:
| Đặc điểm | Mô tả chi tiết |
|---|---|
| Lá non | Thường có hình trái tim hoặc hình bầu dục đơn giản, chưa xuất hiện các đường xẻ thùy. Lá có màu xanh lá cây sáng và bề mặt nhẵn. |
| Lá trưởng thành | Đây là đặc điểm nổi bật nhất: lá xẻ thùy sâu hình chân vịt, tạo nên vẻ ngoài độc đáo. Kích thước lá lớn hơn lá non, màu xanh đậm và dày dặn hơn. |
| Thân cây | Cây có thân dạng leo (vining plant), khá mảnh nhưng chắc chắn. Thân có màu xanh khi còn non và chuyển dần sang màu nâu nhạt khi già đi. |
| Cuống lá | Cuống lá có màu xanh hoặc đôi khi ánh đỏ. Một số cây Philodendron pedatum có cuống lá non màu đỏ tươi rõ rệt, được gọi là đặc điểm “bôi đỏ”. |
| Rễ khí sinh | Phát triển mạnh mẽ từ các đốt trên thân. Rễ khí sinh giúp cây bám vào giá thể leo và hỗ trợ cây hấp thụ độ ẩm cũng như dinh dưỡng từ không khí. |
| Kích thước | Là loài leo bám nhanh. Cây có thể đạt chiều cao và tán lá ấn tượng nếu có không gian và giá thể phù hợp để phát triển. |
Cách chăm sóc Philodendron pedatum
Chăm sóc Philodendron pedatum không quá khó khăn nếu bạn nắm vững một vài nguyên tắc cơ bản, đảm bảo cây nhận đủ ánh sáng, nước và các điều kiện môi trường phù hợp. Việc cung cấp điều kiện sống lý tưởng sẽ giúp cây phát triển khỏe mạnh và ra những chiếc lá xẻ thùy tuyệt đẹp.
Ánh sáng
Philodendron pedatum cần ánh sáng gián tiếp mạnh để phát triển tốt nhất. Tránh đặt cây dưới ánh nắng mặt trời trực tiếp gay gắt, đặc biệt vào buổi trưa, vì nó có thể gây cháy lá và làm cây bị sốc nhiệt. Vị trí cạnh cửa sổ có rèm hoặc nơi có ánh sáng khuếch tán tự nhiên là lựa chọn lý tưởng cho loại cây leo này.
Nước tưới
Hãy tưới nước cho cây khi lớp đất mặt đã khô se khoảng 2-3 cm, kiểm tra bằng cách cắm ngón tay vào đất. Việc tưới quá nhiều nước là nguyên nhân phổ biến nhất gây hại, dẫn đến úng rễ và làm chết cây. Đảm bảo chậu cây có lỗ thoát nước tốt là cực kỳ quan trọng.
Đất trồng (Giá thể)
Loại đất hoặc giá thể lý tưởng cho Philodendron pedatum phải thật tơi xốp và có khả năng thoát nước cực tốt. Hỗn hợp thường bao gồm vỏ thông, mụn dừa, đá perlite hoặc vermiculite. Giá thể này giúp rễ cây thông thoáng, tránh bị ngập úng, đồng thời giữ đủ độ ẩm cần thiết.
Độ ẩm không khí
Cây Philodendron pedatum, vốn có nguồn gốc nhiệt đới, rất ưa độ ẩm không khí cao. Môi trường quá khô có thể khiến lá bị khô mép hoặc chậm lớn. Bạn có thể tăng độ ẩm xung quanh cây bằng cách phun sương định kỳ, đặt chậu cây trên khay sỏi có nước, hoặc sử dụng máy tạo độ ẩm.
Nhiệt độ
Nhiệt độ ấm áp, ổn định từ 18°C đến 25°C là môi trường lý tưởng cho Philodendron pedatum. Cây có thể chịu được nhiệt độ thấp hơn một chút nhưng không nên để nhiệt độ dưới 15°C trong thời gian dài. Tránh đặt cây ở nơi có gió lùa lạnh hoặc gần nguồn nhiệt nóng.
Phân bón
Bón phân cho cây trong suốt mùa sinh trưởng (thường từ mùa xuân đến mùa thu) để cung cấp dinh dưỡng. Sử dụng phân bón lá hoặc phân tan chậm dành cho cây cảnh nội thất, pha loãng bằng 1/2 hoặc 1/4 liều lượng khuyến cáo trên bao bì. Ngừng bón phân vào mùa đông khi cây chậm phát triển.
Giá thể leo
Vì là loài cây leo bám, cung cấp một giá thể leo như cọc rêu (moss pole), lưới hoặc trụ sẽ giúp Philodendron pedatum phát triển đúng form và khuyến khích cây ra lá trưởng thành, có hình dáng xẻ thùy đẹp hơn. Rễ khí sinh của cây sẽ bám chặt vào giá thể này.
Những bệnh thường gặp ở Philodendron pedatum
Mặc dù Philodendron pedatum khá dễ chăm sóc, nhưng cây vẫn có thể gặp phải một số vấn đề về sâu bệnh hoặc các triệu chứng do điều kiện môi trường không phù hợp. Nắm bắt được những dấu hiệu này sẽ giúp bạn can thiệp sớm và hiệu quả.
Úng rễ
Vấn đề nghiêm trọng và phổ biến nhất ở Philodendron pedatum là úng rễ, thường xảy ra do tưới quá nhiều nước hoặc giá thể kém thoát nước. Rễ cây bị thiếu oxy, thối rữa, dẫn đến các triệu chứng như lá vàng úa, mềm nhũn, rụng hàng loạt, và đôi khi thân cây gần gốc bị mềm nhũn kèm mùi hôi.
Sâu bệnh hại lá
Cây có thể bị tấn công bởi một số loại côn trùng phổ biến như rệp sáp hoặc nhện đỏ. Rệp sáp thường bám thành từng đám nhỏ màu trắng ở kẽ lá, thân non. Nhện đỏ rất nhỏ, gây ra các đốm li ti màu vàng trên lá và có thể thấy mạng nhện mỏng dưới gầm lá. Chúng hút nhựa cây làm cây suy yếu.
Đốm lá và các bệnh nấm
Đốm lá, thường do nấm gây ra, biểu hiện bằng các vết đốm màu nâu hoặc đen trên bề mặt lá. Bệnh nấm phát triển mạnh trong điều kiện độ ẩm quá cao, thiếu thông gió. Để phòng ngừa, hãy giữ lá khô ráo khi tưới và đảm bảo không khí xung quanh cây được lưu thông tốt.
Lá vàng hoặc khô mép do môi trường
Lá Philodendron pedatum bị vàng đều cả lá hoặc khô giòn từ mép vào thường là dấu hiệu của vấn đề môi trường. Lá vàng do thiếu sáng hoặc tưới quá ít/quá nhiều nước. Khô mép lá thường do độ ẩm không khí quá thấp hoặc cây bị cháy nắng trực tiếp. Cần xác định đúng nguyên nhân để điều chỉnh phù hợp.
Lá mới ra nhỏ hoặc không xẻ thùy
Nếu lá mới của Philodendron pedatum nhỏ, nhạt màu hoặc không xẻ thùy khi cây đã đủ tuổi trưởng thành, nguyên nhân có thể do thiếu sáng hoặc thiếu giá thể leo bám. Cây cần đủ ánh sáng gián tiếp mạnh và chỗ dựa để rễ khí sinh bám vào, từ đó thúc đẩy lá phát triển lớn hơn và xẻ thùy rõ nét.
Hướng dẫn nhân giống Philodendron pedatum
Nhân giống Philodendron pedatum bằng phương pháp giâm cành là cách phổ biến và hiệu quả nhất để tạo ra những cây con mới từ cây mẹ khỏe mạnh. Quá trình này khá đơn giản, chỉ cần thực hiện theo đúng các bước và cung cấp điều kiện phù hợp cho cành giâm.
Bước 1: Chọn và cắt cành giâm
Hãy chọn một đoạn thân khỏe mạnh từ cây Philodendron pedatum trưởng thành, đảm bảo đoạn cắt có ít nhất 1-2 đốt lá (phần phình ra trên thân nơi lá hoặc rễ mọc ra). Tốt nhất nên chọn đoạn có sẵn rễ khí sinh nhỏ. Sử dụng dao hoặc kéo sắc bén, đã khử trùng để cắt ngay phía dưới một đốt lá khoảng 1-2 cm, tạo vết cắt ngọt, sạch.
Bước 2: Chuẩn bị cành giâm
Sau khi có cành giâm, bạn cần loại bỏ bớt các lá ở phần gốc sẽ ngập trong nước hoặc giá thể. Điều này giúp cành tập trung năng lượng ra rễ và tránh lá bị thối nhũn gây nhiễm khuẩn. Chỉ giữ lại 1-2 lá phía trên. Để vết cắt se lại tự nhiên trong không khí khoảng vài giờ trước khi tiến hành giâm.
Bước 3: Chọn môi trường giâm
Bạn có hai lựa chọn chính để giâm cành: giâm trong nước hoặc giâm trong giá thể ẩm. Giâm trong nước giúp dễ dàng quan sát sự hình thành của rễ mới. Giâm trong giá thể ẩm như rêu sphagnum hoặc hỗn hợp perlite/mụn dừa giúp rễ thích nghi tốt hơn khi chuyển sang trồng đất.
Bước 4: Đặt cành vào môi trường giâm
Nếu giâm trong nước, đặt phần gốc cành giâm sao cho đốt lá ngập hoàn toàn trong bình nước sạch. Nếu giâm trong giá thể, vùi phần gốc có đốt lá vào giá thể, nén nhẹ để cành đứng vững. Đảm bảo giá thể luôn ẩm nhưng không sũng nước.
Bước 5: Cung cấp điều kiện và chờ đợi
Đặt cành giâm ở nơi có ánh sáng gián tiếp dịu nhẹ và nhiệt độ ổn định, ấm áp. Duy trì độ ẩm xung quanh cành, có thể dùng túi nilon trùm lại nếu giâm trong giá thể. Rễ mới thường sẽ xuất hiện sau 1 đến 3 tuần đối với giâm nước. Đối với giâm giá thể, bạn sẽ thấy dấu hiệu ra rễ khi cây bắt đầu mọc lá mới.
Bước 6: Chuyển cây con sang chậu
Khi rễ mới đã đủ dài và cứng cáp (khoảng 3-5 cm nếu giâm nước), hoặc cây con đã ra lá mới và bám chắc vào giá thể, bạn có thể nhẹ nhàng chuyển sang trồng trong chậu mới. Sử dụng hỗn hợp đất trồng chuyên dụng cho Philodendron pedatum như đã hướng dẫn ở mục chăm sóc. Tiếp tục đặt cây con ở nơi có ánh sáng gián tiếp và chăm sóc như cây trưởng thành.
Một số câu hỏi thường gặp về Philodendron pedatum
Khi bắt đầu trồng hoặc tìm hiểu về Philodendron pedatum, người yêu cây thường có một số câu hỏi chung. Dưới đây là giải đáp cho những thắc mắc phổ biến nhất, giúp bạn tự tin hơn trong việc chăm sóc cây của mình.
Philodendron pedatum có độc không?
Cây Philodendron pedatum, giống như nhiều loài thuộc họ Ráy (Araceae), có chứa tinh thể oxalate canxi trong các bộ phận của cây. Các tinh thể này có thể gây kích ứng niêm mạc miệng, họng, và hệ tiêu hóa nếu không may nhai hoặc nuốt phải.
Vì lý do này, bạn nên cân nhắc đặt cây ở vị trí ngoài tầm với của trẻ nhỏ và vật nuôi trong nhà để đảm bảo an toàn. Các triệu chứng khi tiếp xúc có thể bao gồm sưng, đau rát, khó chịu, nhưng thường ở mức độ nhẹ đến trung bình tùy lượng tiếp xúc.
Làm sao để lá Philodendron pedatum xẻ thùy đẹp?
Lá Philodendron pedatum sẽ phát triển hình dáng xẻ thùy đặc trưng khi cây đạt đến độ trưởng thành nhất định và được cung cấp điều kiện sống lý tưởng, đặc biệt là ánh sáng và giá thể leo bám.
Cây con thường có lá nguyên bản, chưa xẻ thùy. Để thúc đẩy lá xẻ đẹp, hãy cung cấp ánh sáng gián tiếp đủ sáng và cho cây leo lên một giá thể (như cọc rêu). Rễ khí sinh bám vào giá thể sẽ giúp cây hấp thụ dinh dưỡng và phát triển lá lớn hơn, phân thùy rõ rệt hơn.
Philodendron pedatum có trồng trong nhà được không?
Câu trả lời là hoàn toàn CÓ. Philodendron pedatum là một lựa chọn tuyệt vời và rất phổ biến để trồng làm cây cảnh nội thất.
Cây thích nghi tốt với môi trường trong nhà, đặc biệt là nơi có ánh sáng gián tiếp tự nhiên và nhiệt độ phòng ổn định. Bạn chỉ cần chú ý đến việc tưới nước vừa đủ và duy trì độ ẩm không khí xung quanh cây ở mức tương đối cao.
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM
>> Xem thêm: Philodendron atabapoense | Đặc điểm, cách trồng và chăm sóc
>> Xem thêm: Cây Philodendron bipinnatifidum | Đặc điểm và cách chăm sóc
>> Xem thêm: Philodendron xanadu | Đặc điểm, Giá bán, Cách trồng và chăm sóc
>> Xem thêm: Philodendron Luxurians | Đặc điểm, cách trồng và chăm sóc
>> Xem thêm: Toàn tập về cây Philodendron Pastazanum