Cây trầu cổ hay còn gọi là sung thằn lằn, vảy ốc, là lựa chọn tuyệt vời để tô điểm cho không gian sống với vẻ đẹp xanh mướt và sức sống mãnh liệt. Bạn đang tìm kiếm một loại cây leo dễ trồng, dễ chăm sóc và mang lại nhiều lợi ích?
Bài viết này của Kiểng Lá VN sẽ cung cấp cho bạn toàn bộ thông tin từ A-Z về đặc điểm, giá bán, cũng như bí quyết chăm sóc để cây trầu cổ luôn khỏe mạnh. Cùng tìm hiểu ngay nhé!
Trầu cổ là cây gì?
Trầu cổ là tên gọi dân gian của loài thực vật có tên khoa học là Ficus pumila. Đây là một loài cây leo thân gỗ, có khả năng bám rất chắc vào tường, hàng rào hoặc thân cây khác. Ngoài tên gọi trầu cổ, nhiều người còn biết đến cây với những cái tên thú vị như trâu cổ, sung thằn lằn, thằn lằn, hay cây vảy ốc.
Sở dĩ trầu cổ được yêu thích rộng rãi trong trang trí cảnh quan là nhờ vào khả năng sinh trưởng mạnh mẽ, dễ dàng tạo nên những bức tường xanh mát mắt. Những chiếc lá nhỏ xinh, xếp lớp lên nhau như vảy ốc mang lại một vẻ đẹp độc đáo, giúp không gian từ sân vườn, ban công đến quán cà phê, văn phòng trở nên sinh động và gần gũi với thiên nhiên hơn.
Đặc điểm của trầu cổ
Để nhận biết chính xác cây trầu cổ và hiểu rõ hơn về chúng, Kiểng Lá VN đã tổng hợp các đặc điểm hình thái quan trọng nhất vào bảng dưới đây.
| Đặc điểm | Mô tả |
|---|---|
| Thân | Thân cây dẻo dai, có nhiều đốt ngắn. Tại mỗi đốt, cây mọc ra các rễ phụ giúp bám chặt vào bề mặt leo. Thân non có màu xanh, khi già sẽ hóa gỗ và chuyển sang màu nâu. |
| Rễ | Cây có hai loại rễ: rễ chính nằm dưới đất để hút dinh dưỡng và rễ phụ (rễ bám) mọc ra từ thân để giúp cây leo lên cao. |
| Lá | Lá trầu cổ có hình dạng tựa như trái tim, kích thước nhỏ. Lá non có màu xanh nhạt, mỏng manh. Khi trưởng thành, lá sẽ trở nên dày hơn, cứng cáp và có màu xanh đậm. |
| Hoa | Hoa của cây có hình dạng giống như quả sung nhỏ, còn được gọi là “sung con”. Hoa mọc đơn độc ở nách lá, không có cuống. |
| Quả | Quả có hình quả lê, khi non màu xanh và chuyển sang màu tím khi chín. Bên trong quả chứa nhiều hạt nhỏ. |
Nguồn gốc và môi trường sống của trầu cổ
Cây trầu cổ (Ficus pumila) có nguồn gốc từ các nước Đông Á và Đông Nam Á, bao gồm Trung Quốc, Nhật Bản, và Việt Nam. Trong tự nhiên, bạn có thể dễ dàng bắt gặp chúng sinh trưởng hoang dã, leo bám trên các vách đá, bờ tường cũ, hoặc trên thân của những cây gỗ lớn trong rừng.
Loài cây này đặc biệt ưa thích môi trường sống ẩm ướt, mát mẻ và có ánh sáng khuếch tán. Chính nhờ khả năng thích nghi tốt với điều kiện sống đa dạng mà trầu cổ trở thành một trong những loại cây cảnh leo giàn, phủ tường phổ biến nhất hiện nay.
Cách chăm sóc trầu cổ
Chăm sóc trầu cổ không hề phức tạp. Nhiều người cho rằng chỉ cần trồng xuống đất là cây có thể tự sống. Điều này đúng một phần, nhưng để cây phát triển khỏe mạnh, lá xanh mướt và leo nhanh, bạn cần chú ý đến một vài yếu tố quan trọng mà Kiểng Lá VN sẽ chia sẻ ngay sau đây.
Ánh sáng
Trầu cổ ưa thích ánh sáng gián tiếp hoặc ánh sáng một phần. Cây có thể phát triển tốt dưới bóng râm của các cây lớn hoặc ở những vị trí như ban công hướng Bắc, hướng Đông.
Khi trồng cây trong nhà, hãy đặt chậu gần cửa sổ có rèm che hoặc nơi có ánh sáng tự nhiên khuếch tán. Tránh để cây tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng gắt buổi trưa, vì điều này có thể gây ra hiện tượng cháy lá, làm lá bị vàng và khô héo. Ngược lại, nếu đặt cây ở nơi quá tối, cành sẽ vươn dài, yếu ớt và lá có màu xanh nhợt nhạt.
Tưới nước
Việc tưới nước đúng cách là yếu tố then chốt giúp trầu cổ luôn khỏe mạnh. Nguyên tắc vàng bạn cần nhớ là “đất khô rồi mới tưới”. Hãy luôn kiểm tra độ ẩm của đất trước khi quyết định tưới. Bạn có thể dùng ngón tay ấn xuống bề mặt đất khoảng 2-3 cm, nếu cảm thấy đất khô thì đã đến lúc cần tưới nước.
Khi tưới, hãy tưới thật đẫm cho đến khi nước chảy ra khỏi lỗ thoát nước dưới đáy chậu. Việc này đảm bảo toàn bộ bộ rễ đều nhận được nước. Tuyệt đối không để chậu cây bị ngập úng trong nước, vì sẽ gây thối rễ, một trong những nguyên nhân phổ biến khiến cây chết. Vào mùa đông hoặc mùa mưa, bạn cần giảm tần suất tưới lại.
Nhiệt độ và độ ẩm
Trầu cổ phát triển tốt nhất trong khoảng nhiệt độ từ 18°C đến 30°C. Cây có khả năng chịu nóng khá tốt nhưng chịu lạnh kém hơn.
Loài cây này rất ưa độ ẩm không khí cao. Nếu bạn trồng cây trong môi trường phòng máy lạnh khô hanh, hãy tăng cường độ ẩm cho cây. Bạn có thể phun sương lên lá vài lần một tuần hoặc đặt một khay nước chứa sỏi gần chậu cây. Hơi nước bốc lên sẽ tạo ra một môi trường vi khí hậu ẩm ướt xung quanh, giúp lá cây luôn tươi tắn.
Đất trồng (Giá thể)
Yêu cầu quan trọng nhất đối với đất trồng trầu cổ là phải tơi xốp và thoát nước cực tốt. Một giá thể bí chặt, giữ nước quá lâu sẽ khiến bộ rễ của cây bị thiếu oxy và dễ dàng bị thối.
Kiểng Lá VN gợi ý bạn một công thức trộn đất đơn giản và hiệu quả: trộn xơ dừa, trấu hun, phân trùn quế và một ít đá perlite theo tỉ lệ bằng nhau. Hỗn hợp này vừa cung cấp đủ dinh dưỡng, vừa đảm bảo độ thông thoáng cần thiết cho rễ cây phát triển. Nếu không có thời gian, bạn cũng có thể tìm mua các loại đất trồng kiểng lá đã được trộn sẵn.
Phân bón
Để trầu cổ phát triển nhanh và cho lá xanh đậm, bạn nên bổ sung dinh dưỡng định kỳ cho cây, đặc biệt là vào mùa xuân và mùa hè, giai đoạn cây sinh trưởng mạnh mẽ nhất.
Hãy sử dụng các loại phân bón tan chậm hoặc phân bón NPK có tỷ lệ cân bằng, bón khoảng 2-3 tháng một lần. Bạn cũng có thể dùng các loại phân hữu cơ như phân trùn quế hoặc phân dê, vừa an toàn cho cây vừa giúp cải tạo đất. Lưu ý luôn đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trên bao bì và bón đúng liều lượng để tránh làm cháy rễ cây.
Cắt tỉa, thay chậu
Việc cắt tỉa giúp định hình cho cây, loại bỏ những cành già, lá úa, và khuyến khích cây ra nhiều nhánh mới, trở nên xum xuê hơn. Bạn có thể cắt tỉa vào bất kỳ thời điểm nào trong năm khi thấy cần thiết.
Bạn nên thay chậu cho cây khi bộ rễ đã phát triển lấp đầy toàn bộ chậu cũ. Dấu hiệu nhận biết là rễ mọc xuyên qua lỗ thoát nước hoặc bạn thấy cây chậm phát triển dù vẫn được chăm sóc tốt. Khi thay chậu, hãy chọn chậu mới có kích thước lớn hơn chậu cũ khoảng 3-5 cm đường kính và thay thế một phần đất trồng cũ bằng đất mới.
Hướng dẫn nhân giống trầu cổ
Nhân giống trầu cổ tại nhà cực kỳ đơn giản bằng phương pháp giâm cành. Tỷ lệ thành công rất cao ngay cả với những người mới bắt đầu. Kiểng Lá VN sẽ hướng dẫn bạn từng bước:
- Chọn và cắt cành: Dùng kéo sắc, chọn những cành bánh tẻ khỏe mạnh (không quá non cũng không quá già), dài khoảng 10-15 cm. Trên mỗi cành nên có ít nhất 3-4 mắt lá.
- Chuẩn bị cành giâm: Cắt bỏ bớt phần lá gốc, chỉ giữ lại 2-3 lá ở phần ngọn để giảm sự thoát hơi nước.
- Chuẩn bị giá thể: Bạn có thể giâm cành trong nước sạch hoặc trong giá thể ẩm như xơ dừa, đất tơi xốp.
- Tiến hành giâm: Cắm phần gốc của cành giâm vào giá thể đã chuẩn bị, sâu khoảng 3-4 cm. Đặt chậu giâm ở nơi mát mẻ, có ánh sáng gián tiếp và luôn giữ cho giá thể ẩm.
- Chăm sóc: Sau khoảng 2-3 tuần, cành giâm sẽ bắt đầu ra rễ mới. Khi bạn thấy cây ra lá non, chứng tỏ cành giâm đã sống và bạn có thể chăm sóc như một cây trưởng thành.
Sâu bệnh thường gặp ở trầu cổ
Trầu cổ khá ít bị sâu bệnh, tuy nhiên, nếu không được chăm sóc đúng cách, cây vẫn có thể gặp phải một số vấn đề.
| Vấn đề | Nguyên nhân | Cách xử lý |
|---|---|---|
| Lá bị vàng, rụng | Thường do tưới quá nhiều nước gây úng rễ, hoặc do đất trồng quá bí chặt. | Điều chỉnh ngay lập tức tần suất tưới. Đảm bảo đất khô giữa các lần tưới. Nếu đất quá chặt, hãy thay đất mới tơi xốp hơn. |
| Lá bị cháy, có đốm nâu khô | Cây bị tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trực tiếp quá gay gắt. | Di chuyển cây đến vị trí có bóng râm hoặc ánh sáng khuếch tán. |
| Cây chậm lớn, còi cọc | Thiếu dinh dưỡng hoặc chậu trồng đã quá nhỏ so với bộ rễ. | Bón phân định kỳ cho cây. Kiểm tra và thay chậu lớn hơn nếu cần thiết. |
| Rệp sáp, rệp vảy | Các đốm trắng nhỏ như bông gòn hoặc các vảy nhỏ màu nâu bám trên thân, kẽ lá. | Dùng tăm bông tẩm cồn lau sạch rệp. Nếu bị nặng, có thể sử dụng các loại thuốc trừ sâu sinh học an toàn. |
| Nhện đỏ | Lá có các chấm li ti màu vàng, mặt dưới lá có mạng tơ mỏng. | Tăng độ ẩm không khí bằng cách phun sương thường xuyên. Có thể dùng vòi nước mạnh xịt rửa mặt dưới lá để loại bỏ nhện. |
Trầu cổ giá bao nhiêu? Mua ở đâu?
Giá bán của cây trầu cổ rất phải chăng và phụ thuộc vào kích thước, độ dài và sự xum xuê của cây. Bạn có thể tham khảo bảng giá dưới đây.
| Kích thước / Loại | Mức giá tham khảo (VNĐ) |
|---|---|
| Chậu treo nhỏ (đường kính 10-15 cm) | 30.000 – 70.000 |
| Chậu lớn, cây đã leo dài | 100.000 – 300.000 |
| Bán theo cành/nhánh để tự giâm | 5.000 – 10.000 / cành |
Lưu ý: Mức giá trên chỉ mang tính chất tham khảo tại thời điểm viết bài và có thể thay đổi tùy thuộc vào nhà cung cấp và khu vực.
Hiện nay, việc tìm mua trầu cổ rất dễ dàng. Bạn có thể đặt hàng online trên các sàn thương mại điện tử lớn như Shopee, Lazada, TikTok Shop. Ngoài ra, các nhà vườn, vựa kiểng lá địa phương cũng là những địa chỉ đáng tin cậy.
Khi chọn mua, hãy ưu tiên những cây có lá xanh tươi, dày dặn, không có dấu hiệu vàng úa hay sâu bệnh. Kiểm tra kỹ bộ rễ, tránh mua những cây có rễ đã bị thối nhũn.
Một số câu hỏi thường gặp (FAQs)
Trầu cổ có độc không?
Không, cây trầu cổ (Ficus pumila) được xem là không độc đối với người và vật nuôi như chó, mèo. Tuy nhiên, nhựa cây có thể gây kích ứng da nhẹ ở một số người nhạy cảm, vì vậy bạn nên đeo găng tay khi cắt tỉa cành.
Trồng trầu cổ trong nhà có tốt không?
Rất tốt. Trầu cổ là một lựa chọn lý tưởng để trồng trong nhà. Cây có khả năng thích nghi với điều kiện ánh sáng yếu và giúp thanh lọc không khí, mang lại một mảng xanh tươi mát, thư giãn cho không gian sống của bạn.
Tại sao lá trầu cổ bị vàng và rụng?
Nguyên nhân phổ biến nhất khiến lá trầu cổ bị vàng và rụng là do tưới quá nhiều nước, dẫn đến thối rễ. Các nguyên nhân khác có thể là do sốc nhiệt khi thay đổi môi trường đột ngột, hoặc thiếu dinh dưỡng. Bạn cần kiểm tra lại chế độ tưới nước và đảm bảo đất trồng thoát nước tốt.
Trầu cổ có cần nhiều nắng không?
Không, trầu cổ không cần và cũng không ưa nắng gắt. Cây phát triển tốt nhất ở nơi có ánh sáng gián tiếp, sáng sủa nhưng không bị nắng chiếu trực tiếp. Ánh nắng quá mạnh sẽ làm cháy lá của cây.
Làm thế nào để trầu cổ leo tường nhanh?
Để trầu cổ leo tường nhanh, bạn cần đảm bảo cây nhận đủ ánh sáng gián tiếp, đất trồng đủ ẩm và giàu dinh dưỡng. Trong giai đoạn đầu, bạn có thể dùng băng keo hoặc dây để định hướng cho những cành non bám vào tường. Khi cây đã bám chắc, chúng sẽ tự động phát triển rất nhanh.
Bao lâu thì nên thay chậu cho trầu cổ?
Bạn nên thay chậu cho trầu cổ mỗi 1-2 năm một lần, hoặc khi bạn thấy rễ cây đã mọc kín chậu và chồi ra khỏi lỗ thoát nước. Việc thay chậu và bổ sung đất mới sẽ cung cấp không gian và dinh dưỡng để cây tiếp tục phát triển.